Hip Hop Hooray in Enschede
Breaking Rules on Tour 14 juni 2024

De theaterzaal van ArtEZ conservatorium stroomt vol met oudere en jongere hiphop heads. De eerst ietwat afwachtende sfeer slaat snel om in enthousiasme en betrokkenheid. Er is ruimte voor een kritische noot, maar de blik is op de toekomst van hiphop in Enschede (en ook breder in Twente) gericht. Plannen worden gesmeed voor samenwerking.

Breaking Rules on Tour
Het concept Breaking Rules on Tour is door LKCA – een landelijk kenniscentrum voor cultuur – bedacht om lokale hiphopscenes in gesprek te laten gaan met beleidsmakers en grotere vaak traditionelere instellingen. Dit om een beweging in gang te zetten die leidt tot meer ruimte voor hiphop. Hiphop is tenslotte de grootste culturele stroming qua muziek, dans, graffiti en meer, terwijl de positie van hiphop in de cultuursector nog vaak klein, onderbelicht en niet duurzaam is. 

Enschede
De editie in Enschede is voorbereid met Elwin Rumplmair van ArtEZ en dj Vanity Roxane. Onder leiding van woordkunstenaar Manu van Kersbergen buigen makers en mogelijk-makers uit de Twentse hiphopscene zich over diverse vraagstukken, zoals: waar heeft de scene behoefte aan en wat moet er gebeuren om hiphop-talent beter te faciliteren? 

Wat komt er na het buurthuis? 
Mark de Greef komt als eerste aan het woord. Hij is zelf hiphop-maker, maar houdt zich tegenwoordig vooral bezig met het begeleiden van jonge hiphopmakers (Studio15). Mark weet daardoor als geen ander waar de behoeften liggen van de jeugd die zich nú aan het ontwikkelen is binnen de hiphopscene. 

Mark doet een oproep aan de gemeente om creativiteit te (blijven) ondersteunen, want zoals hij zegt: “de jeugd die bij ons komt staat soms voor de keuze creativiteit of criminaliteit”. In Studio15 komen cultuur en jongerenwerk samen. Dat was ook de kracht van de buurthuizen van vroeger, die écht gemist worden.

Bas Braamhaar (Skateboardvereniging De Fabriek) merkt op dat er geen podium is tussen buurthuis en een grotere concertzaal als Metropool in. Dit gat in de talentontwikkelingsketen is voor jong talent te groot om te overbruggen. Talent ontwikkelt zich door vlieguren te maken, maar als er geen plekken zijn om je vaardigheden te oefenen dan valt het stil. 

Als reactie hierop merkt Ivo (oud B-boy en nu reclamebureau Handstand) vanuit het publiek op dat er meer geïnvesteerd mag worden in het bouwen en uitbouwen van een ecosysteem dat de infrastructuur rondom de hiphopscene in Enschede en Hengelo ondersteunt. ‘Van niets iets maken’ – het motto van veel hiphopmakers – is natuurlijk heel mooi, maar iets meer ondersteuning is ook wel fijn. En als die ondersteuning dan opgetuigd wordt, dan is het essentieel dat deze partijen kennis hebben van de scene, zodat er makkelijk onderling begrip ontstaat. Als voorbeeld noemt hij de programmering bij Metropool: er wordt vaak alleen een hoofd-act geboekt, maar waarom kan er niet een support-act geprogrammeerd worden van bijvoorbeeld jong talent uit de regio? Het is iets heel simpels, maar op die manier snijdt het mes aan twee kanten. Jong talent maakt vlieguren en krijgt een podium, de programmering krijgt meer body, de hele avond krijgt veel meer reuring. 

Deuren die gesloten blijven
Als tussen-act is er een wetenschappelijke maar toegankelijke lezing van Jonathan Donken, die schetst hoe in Nederland de deuren van de cultuursector vaak gesloten blijven voor hiphop. Hieraan liggen machtsverhoudingen ten grondslag. Ook als er een deur opengaat, is dat vaak maar tijdelijk en onder voorwaarden van diezelfde cultuursector. Een werkelijk gelijkwaardige positie van hiphoporganisatoren, die kunnen werken vanuit een hiphop state of mind, zie je zelden. Dit is ook de ervaring van de in het publiek aanwezige Lloyd Terborg, een hiphop pionier uit Enschede. Hij is net als vele andere eerste generatie hiphop makers vaak teleurgesteld door het systeem.  

Ruimte voor talent
Vervolgens komen Sabina Mehic (van Talentfabriek053 en danscoach bij Studio15) en Linsey van der Veen (gemeenteraadslid voor D66) aan het woord. Sabina pleit voor meer verbinding tussen de verschillende eilandjes van de hiphopscene in Enschede en omgeving. Ook hoopt ze dat hiphopmakers en de gemeente elkaar beter weten te vinden. Nu is de drempel voor contact te hoog. Of het nu gaat om gesprekken voor duurzame ruimte of om subsidie aan te vragen. Daardoor trekt talent weg naar het zuiden en het westen, is de ervaring van Sabina. Linsey, die bijdroeg aan het opstellen van de Nachtvisie, herkent veel in de signalen die ze deze dag hoort. Ze ziet kansen bij de Nachtvisie en de uitvoeringsagenda Broedplaatsen, maar zal zeker de behoeften van de scene terugkoppelen naar de gemeente. Ze spreekt de wens uit dat mensen haar en de beleidsambtenaren benaderen om in gesprek te gaan. 

Jong talent
Wat is er nodig om jong talent te behouden voor Enschede? Die vraag stelt Manu van Kersbergen aan de jonge talenten zelf: zangeres en producer Jarlentji Engel en rapper/muzikant Kes Maathuis. Beiden hebben zelf alles uit moeten vogelen en hebben een community-gevoel gemist. Ze zijn daarom blij verrast dat hier zoveel mensen aanwezig zijn die willen verbinden. Zij hebben behoefte aan een plek vanuit de scene zelf, waar mensen vanuit de verschillende hiphopdisciplines samen komen en waar feesten worden gegeven. De vibe die er nu heerst, waarin de oudere en de jongere generatie willen verbinden, zouden zij graag doorgezet willen zien.

Met optredens van API en Kes wordt deze editie van Breaking Rules on Tour feestelijk afgesloten. Er wordt lang nagepraat, het gonst van de ideeën om een vervolg te geven aan deze dag, zodat Enschede weer een bloeiende hiphopscene kan laten zien aan de wereld. 

Heb je interesse om te verkennen wat hiphopcultuur voor jouw organisatie kan betekenen? Neem dan gerust contact met mij of Elwin Rumplmair (Artez). We kijken ernaar uit om samen verder te bouwen aan een bloeiende hiphopscene in de regio Enschede.

Lees hier ook de recap van Pokoe magazine.

Handige beleidsstukken:
LKCA - Hiphop in Nederland: wat jij als cultuurprofessional moet weten
LKCA - HipHop Position Paper
UNESCO - De innovatieve kracht van the culture

Auteur: Miriam Geerdes-Gazzah & Claudia Marinelli, LKCA